To kolejny artykuł na blogu, który dotyczy zadbania o siebie i swój dobrostan. Mam takie poczucie, że to temat dla nas – rodziców, wychowawców czy specjalistów pracujących z ludźmi – bardzo ważny i potrzebny. Tutaj i tutaj możesz przeczytać o potrzebach. Dzisiaj chciałabym podzielić się z Tobą koncepcją Zdrowego Półmiska Umysłowego stworzoną przez profesora psychiatrii Daniela J. Siegela i dyrektora NeuroLeadership Institute Davida Rocka [1].

Zdrowie fizyczne i psychiczne

Już od starożytnych czasów mówi się o znaczeniu równowagi i harmonii w celu zachowania dobrej kondycji fizycznej i psychicznej. Lekarze, dietetycy i inni specjaliści opracowali piramidę zdrowego żywienia, żeby pokazać, jakie produkty są dla nas zdrowe i jak powinny wyglądać ich prawidłowe proporcje. Podczas gdy odnośnie utrzymania zdrowia fizycznego mamy dosyć dużo wskazówek, to brakuje nam jasnych i prostych wskazówek dotyczących dobrych nawyków umysłowych i utrzymania optymalnego zdrowia psychicznego.

Niestety nasze zdrowie psychiczne zostaje obecnie wystawione na próbę m.in. poprzez przeciążenie zbyt wieloma zadaniami, przytłoczenie informacjami, pośpiech, stres.

Zdrowy Półmisek Umysłowy

Analogicznie do piramidy żywieniowej, a dokładniej jej zrewidowanej wersji określonej hasłem Choose My Plate (Wybierz mój talerz) Daniel J. Siegel i David Rock stworzyli Zdrowy Półmisek Umysłowy (Healthy Mind Platter). Składa się on z siedmiu podstawowych czynności umysłowych, które są potrzebne dla utrzymania równowagi i dobrostanu psychicznego i fizycznego. Zdaniem autorów na tym półmisku powinny znaleźć się takie „produkty” jak:

CZAS SKUPIENIA UWAGI (Focus Time) – kiedy koncentrujemy się na zadaniach prowadzących do konkretnego celu, podejmujemy wyzwania, dzięki którym tworzą się głębokie połączenia w naszym mózgu.

CZAS ZABAWY (Play Time) – pozwalając sobie na spontaniczność lub kreatywność oraz ciesząc się nowymi doświadczeniami, wspomagamy tworzenie nowych połączeń w mózgu.

CZAS KONTAKTU Z INNYMI (Connecting Time) – kiedy łączymy się z innymi ludźmi, najlepiej osobiście, i poświęcamy czas na docenienie naszej więzi z otaczającym nas światem przyrody i innych ludzi, aktywujemy i wzmacniamy zespoły obwodów w mózgu, które są odpowiedzialne za relacje.

CZAS AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ (Physical Time)– aktywność fizyczna, zwłaszcza ćwiczenia aerobowe, wzmacniają wszechstronnie mózg.

CZAS DLA WNĘTRZA, CZAS OBECNOŚCI (Time-In) – cisza, spokój, skupienie się na swoim wnętrzu, wrażeniach, uczuciach, myślach i obrazach, pomagają lepiej zintegrować mózg.

CZAS ODPOCZYNKU, PRZESTOJU (Down Time) – kiedy nie jesteśmy skupieni na niczym, nie mamy określonego celu i pozwalamy naszemu umysłowi wędrować lub po prostu odpoczywać, wspomagamy mózg w regeneracji.

CZAS SNU (Sleep Time) – dając umysłowi i ciału czas na odpoczynek, utrwalamy to, czego nauczyliśmy się w ciągu dnia, i dajemy mu przestrzeń na odzyskanie sił po przeżyciach, które były naszym udziałem.

Różnorodność i równowaga

W związku z tym, że każdy z nas jest inny i ma inne potrzeby w danym momencie życia, w którym się znajduje, proporcje półmiska mogą być różne. Ważne jest, żeby każdy z tych składników znalazł się w naszej „mentalnej diecie”. Kiedy regularnie „spożywamy każdą z potraw” przedstawionych na Zdrowym Półmisku Umysłowym, umożliwiamy naszemu mózgowi koordynację i zrównoważenie jego działań i przez to wzmacniamy połączenia w mózgu i więzi z innymi ludźmi. Dajemy sobie też możliwość wielokierunkowego rozwoju, bo czas spędzony na zabawie czy na refleksji w ciszy, także przyczynia się do rozwoju przydatnych umiejętności (jest to mocno podkreślone w pracach Marii Montessori).

Ważne jest również utrzymanie względnej równowagi między zasadniczymi czynnościami umysłowymi. Podobnie jak to jest z ważnymi składnikami odżywczymi, za mało lub za dużo którejś z siedmiu czynności umysłowych, może z czasem przysporzyć problemów.

Dziecięce półmiski

Różnorodność i równowaga na umysłowym półmisku jest potrzebna wszystkim ludziom, w tym w sposób szczególny dzieciom. One wyrabiają w sobie zdrowe nawyki, u nich tworzy się najwięcej połączeń w mózgu i kształtują się relacje z innymi ludźmi. Niestety przeciążenie dotyka coraz większej liczby dzieci. Słychać coraz więcej głosów rodziców, którzy informują o zbyt dużej ilość zadań domowych. Ich odrabianie odbywa się często kosztem czasu na zabawę, aktywność fizyczną czy nawet sen. Zdarzają się również rodzice, którzy pragnąc wysokich ocen czy wszechstronnego rozwoju dzieci, zapisują je na wiele zajęć pozalekcyjnych, na które dzieci nie mają ochoty i czasu.

• Jak wygląda Twój Umysłowy Półmisek?
• Których czynności jest w nim najwięcej, a których zdecydowanie brakuje?
• Jak się z tym czujesz?
• Jak wygląda Umysłowy Półmisek Twojego Dziecka?

Może w odpowiedzi na te pytania pomoże Ci wypełnienie wykresu? Wykres możesz narysować samodzielnie lub pobrać go w materiałach rozwojowych w CYFROWEJ BIBLIOTECZCE.

Narysuj na środku kartki koło i podziel je na 7 części odpowiadających siedmiu czynnościom umysłowym wyróżnionym przez Daniela J. Siegela i Davida Rocka. Zaznacz w każdej części procentowo, ile każdej z aktywności jest w Twoim życiu i/lub życiu Twojego dziecka. W środku mamy 0%, na zewnątrz koła 100%,  zakoloruj/zakreskuj odpowiednią część obszaru. Możesz też przyjąć, że koło to Twój przeciętny dzień (=100%) i zaznaczyć ile procent zajmuje w nim każda z czynności umysłowych

Jeżeli uważasz ten artykuł za wartościowy, będę Ci bardzo wdzięczna, jeśli podzielisz się nim z innymi lub zostawisz pod nim swój komentarz

Monika

Zdjęcie – Obraz Wokandapix z Pixabay